سفارش ساخت فیلم آموزشی
سفارش ساخت فیلم آموزشی تمام سه بعدی
( نکته مهم : برای مشاهده ویدیو ها حتما باید فیلتر شکن شما خاموش باشد )
کاری از گروه تیزر و انیمیشن توتکا
چگونگی ساخت فیلم آموزشی به روش ساده
ساخت فیلم آموزشی کار ساده ای نیست. وقتی که تصمیم به تولید یک محتوای آموزشی می‌گیریم، چند پرسش هست که باید به آنها فکر کنیم.
این ویدیوها چه اندازه‌ای باید داشته باشند؟ چه ابزار ضبطی باید استفاده کنیم؟ بهترین میکروفن چیست؟ مدت زمان هر فیلم باید چقدر باشد؟ اندازه‌ی فایل قابل‌قبول چقدر است؟ باید از صداگذاری استفاده کنیم یا زیرنویس؟ کجا ضبط کنیم؟
ساخت فیلم آموزشی را میتوان به روشهای متعددی انجام داد. هیچ راهکار یکتا و مشخصی برای این کار وجود ندارد چون موقعیت‌ها و مخاطبان بسیار متفاوت هستند. اگر میخواهید برای مثال ویدیویی برای آموزش نرم افزار بسازید، روش کارتان با کسی که می‌خواهد یک فیلم نمایشی برای یک شرکت کوچک بسازد متفاوت است.
:در این جا یک پروسه‌ی کلی ساده برای ساخت فیلم آموزشی را شرح داده‌ایم:
یک موضوع را انتخاب می‌کنم، سپس آن را در محیط ورد (Word) قرار داده و تبدیل به متنی می‌کنم که می‌خواهم بخوانم. در گذشته سعی می‌کردم بدون آمادگی قبلی و به صورت بداهه عمل کنم و از روی متن نوشته شده نخوانم، اما دیدم هر بار باید از نو شروع کنم و چندین بار این کار را انجام دادم که برایم بسیار خسته کننده بود. استفاده از نوشته‌ی ازپیش‌آماده به خودیِ خود خوب است؛ اما تا وقتی که بتوانیم اطلاعات را به‌صورت خیلی طبیعی منتقل کنیم و این حس را القا نکنیم که فقط و فقط متنی را مقابل خود گرفته و از روی آن می‌خوانیم. من ترجیحا کار خود را با یک پاراگراف مفهومی، که در فیلم با یک نمودار نشان می‌دهم، شروع می‌کنم. هر چه بیشتر می‌نویسم، بیشتر می‌فهمم که افراد تمایل به تجسم و دیدن پروسه و روند کار دارند.
یک اتاق کنفرانس ساکت و خلوت پیدا می‌کنم. خوشبختانه در محیط کار من یک اتاق کنفرانس وجود دارد که اغلب اوقات خالی است و کنار آن هیچ دفتر یا اتاق کنفرانس دیگری نیست. کلا هر چیزی در اتاق باشد از کامپیوتر گرفته تا دستگاه تهویه، تیک تاک ساعت و یخچال را خاموش می‌کنم. البته بالاخره یک روز اتاقک آکوستیک مخصوص خودم را راه اندازی می‌کنم؛ ولی تا آن روز، باید ساخت.
میکروفن خود را به لپ‌تاپم وصل می‌کنم. میکروفنی که من استفاده می‌کنم با کابل USB به لپ‌تاپ وصل میشود. از هر چیزی استفاده می‌کنید، از میکروفن درونی لپ‌تاپتان استفاده نکنید، چون صدایش مثل رادیو است.
نرم افزار و ابزار ضبط خود را باز می‌کنم. بعد صفحه‌ی ضبط را با اپلیکیشن مربوطه مطابقت می‌دهم. من به شخصه نرم افزار Camtasia Studio را می‌پسندم چون امکان ویرایش و ضبط تمام حرکات را فراهم می‌آورد. (ویدیوی آموزش ضبط و ویرایش ویدیوی آموزشی با کمتاسیا را در اینجا ببینید.) اندازه‌ی ۱۲۸۰×۷۲۰ برای صفحه‌نمایش مناسب است.
متن خود را کنار صفحه‌نمایش لپ‌تاپ قرار می‌دهم و سپس همانطور که موس را در اپلیکیشن مربوطه برای نشان دادن یک کار حرکت داده و کلیک می‌کنم، متن را هم می‌خوانم. این قسمتِ سخت کار است. از کلید مکث و ادامه (pause & resume) که در برنامه‌ی Camtasia Studio همان F9 است برای بازخوانی و یا در صورت لزوم صاف کردن گلویم استفاده می‌کنم. کار سختی است که همزمان بخواهم هم به متن نگاه کنم و هم به مانیتور، اما اگر مراحل را ساده و خلاصه کنم، می‌توانم بدون مشکل چندانی از عهده‌ی آن بر بیایم.
وقتی که متن را می‌خوانم سعی می‌کنم از قورت دادن آب دهان، زبان زدن به لب‌ها، نفس بلند کشیدن از بینی، لکنت یا لغزش زبان، مِن مِن کردن، حرف زدن به شکلی که مشخص باشد دارم از روی متن می‌خوانم، سرفه، خمیازه، تلفظ اشتباه واژگان انگلیسی و فارسی، تغییر ناگهانی موضوع یا هر چیزی شبیه به اینها اجتناب کنم.
وقتی چندین ضبط را به پایان رساندم، شروع به ویراش آنها می‌کنم. اگر متن، یک مقدمه‌ی مفهومی داشته باشد، نموداری را که در Photoshop یا هر نرم‌افزار دیگری آماده کرده‌ام، وارد می‌کنم و با آن روند کار، پروسه یا هر مفهوم دیگری را به تصویر می‌کشم. فکر می‌کنم استفاده از نمودار تصویری در ابتدای یک فیلم آموزشی، اثرگذاری خوبی داشته باشد چون باعث تنوع پیش‌نمایش می شود و درک کاربر را از روند کلی کار افزایش می‌دهد.
همانطور که ضبط را ویرایش می‌کنم، اغلب نیاز به دستکاری صدا یا تصویر به صورت مجزا دارم. در برنامه‌ی Camtasia Studio، این کار را با انتخاب بخشی از صدا و سپس انتخاب File> Produce Selection As انجام می‌دهم. پس از آن، یک فایل MP3 با حداکثر کیفیت ایجاد می‌کنم. صدای Track 1 را خاموش می‌کنم و سپس فایل MP3 که ایجاد کرده‌ام را به پروژه منتقل می‌کنم و آن را به Audio Track 2 اضافه می‌کنم. آنگاه می‌توانم صدا را مستقل از تصویر حرکت دهم.
فیلم آموزشی را منتشر می‌کنم. اگرچه صدا (audio) را فشرده می‌کنم ولی کیفیت آن را همواره بالا نگه می‌دارم. کیفیت JPEG را حدود ۹۳ درصد نگه داشته، Frame Rate را حدود ۱۵ تنظیم کرده و از فرمت MP4 استفاده می‌کنم. همیشه اندازه‌ی فایل را حدود ۱۵ MB یا کمتر می‌گیرم زیرا برخی کاربران هستند که دغدغه‌ی سرعت و ترافیک اینترنت دارند. اگر مدت زمان فیلم ۳ دقیقه یا کمتر باشد، اندازه‌ی فایل به ندرت از ۱۵MB تجاوز میکند. (تقریبا دامنه‌ی توجه هیچ‌کس بیشتر از ۵ دقیقه نیست.)
این روند کلی کار من بود. در کل، از این روند واقعا راضی و خوشحالم، به‌ویژه آن بخش از کار که میتوان صدا و تصویر را مستقل از هم دستکاری کرد، و نیز میتوان برای بالا بردن درک مخاطبین نمودارهایی را در پروژه ادغام کرد.
اما همواره در پی ارتقا و بهبود چند مورد هستم. اول اینکه می‌خواهم به گونه‌ای عمل کنم که در حالی که روخوانی می‌کنم، کمتر به نظر برسد از روی متن می‌خوانم. به علاوه باید در ساخت نمودارهای تصویری سریعتر عمل کنم. در آخر وقتی متن را آماده می‌کنم و می‌خوانم، به صدای خودم که از روی آن می‌خوانم گوش می‌کنم و تغییراتی روی آن اعمال می‌کنم. ترجیح می‌دهم محتوای تصویری را به صورت مجزا از متن موضوع خود داشته باشم.
روش کاری شما برای ساخت فیلم آموزشی چیست؟ آیا هیچ راهنمایی یا پیشنهادی برای دیگران دارید؟
